Żywienie w chorobach kręgosłupa
W ostatnich latach stwierdzono zależność pomiędzy procesami przemiany w dyskach międzykręgowych a żywieniem. Udowodniono, że u podstaw zmian dystroficznych w dysku leży zaburzenie węglowodanowej, mineralnej i wodno-solnej przemiany materii, oraz niedobór wapnia i wody.

W okresie intensywnego wzrostu procesy syntezy białka i kwasów nukleinowych wzrastają, a w procesie starzenia lub podczas patologii procesy te spowalniają się, ulegają zmianom, co również warunkuje pojawienie się fizjologicznych zmian w dysku.

Sposób odżywiania ma bezpośredni wpływ na powstawanie i przebieg chorób kręgosłupa. Prawidłowe żywienie gwarantuje polepszenie procesów przemiany w kręgosłupie. Do tego niezbędne są w odpowiedniej ilości witaminy A, B, C, D, sole mineralne (wapń, magnez, mangan, krzem, cynk, chrom), enzymy, a także pokarm, posiadający kwasy organiczne, hormony, mikroelementy, aktywne biologicznie substancje i woda. Wszystko to znajduje się w produktach  pochodzenia roślinnego, rybach oraz produktach mlecznych.

Właśnie dlatego w chorobach kręgosłupa zalecana jest dieta kwaśno-mleczno- roślinna, składająca się w 10-30% z kwaśno-mlecznych produktów i w 50-70% z warzyw oraz owoców, przy czym w 1/2 zalecanej porcji spożywanych w stanie surowym. Każdego dnia należy spożywać suszone owoce, kasze i ryby.

Konieczne jest uwzględnienie ogólnego stanu organizmu, a w szczególności, systemu pokarmowego, dlatego każdą dietę powinien dobierać lekarz. Pokarm zawierający białko zwierzęce należy spożywać nie częściej, niż 2 razy w tygodniu. Zalecane jest ograniczenie spożycia produktów, zawierających cukier i mąkę.Szczególnie ważne dla kręgosłupa są witaminy A i D, sprzyjające pełniejszemu wykorzystaniu w organizmie wapnia i fosforu – dwóch głównych elementów w formowaniu się i wzmacnianiu kości, a także dla normalnego funkcjonowania systemu nerwowego. U osób mających niedobór witamin A i D w posiłkach występuje obniżenie gęstości kości i rozwój osteoporozy.

Oprócz witamin do funkcjonowania kręgosłupa niezbędne są substancje mineralne i mikroelementy. Wszyscy wiedzą, że wapń to kości. Dorosły, zdrowy człowiek każdego dnia powinien dostarczać organizmowi 800 mg wapnia, osoby w wieku podeszłym – 1500 mg, dzieci – 1000 mg. Ta potrzeba uzupełniana jest, na przykład, przez 0,5 l mleka lub 100 g sera. Wapń zawierają: mięso, świeże jaja, orzechy i pestki słonecznikowe, pęd buraka, dmuchawca, gorczycy, czerwona kapusta, kalafior, sałata, marchew, ogórki, pomarańcze, daktyle, rodzynki.
Fosfor – kolejny niezbędny element dla kręgosłupa. Uważa się, że idealne proporcje między fosforem a wapniem w pokarmie wynoszą 1,5 : 1. Fosfor zawierają ryby, tran, ozór,  ser żółty, strączki soi, szpinak, ogórki, kapusta, groch, sałata, ziarna żyta i pszenicy, otręby.
Magnez – bierze udział w tworzeniu tkanek. Zawierają go: strączki bobu, groch, fasola, ogórki, szpinak, awokado, otręby, całe ziarna, orzechy, nasiona słonecznika, miód, rodzynki, suszone śliwki, czekolada. Słabość do czekolady często oznacza niedobór magnezu w organizmie. Średnia dawka magnezu wynosi 300 mg na dobę.
Mangan  – ważny element, który transportuje tlen z krwi do komórek. To szczególnie istotne w odżywianiu dysków międzykręgowych i chrząstek, które nie mają bezpośredniego krwiobiegu. Zawierają go: wątroba, żółtko jajka, drób, żółte  sery, wodorosty morskie, ziemniaki, sałata, seler, cebula, groch, bób, otręby i mąka kukurydziana, banany, migdały, kasztany, orzechy włoskie.
Cynk – niezbędny jako część składowa enzymów, przetwarzających beta- karoten w witaminę A. To szczególnie ważne dla rozwoju tkanki chrząstkowej i kostnej. Zalecane jest dodatkowe spożywanie w ilości 15-30 mg na dobę w postaci dodatku  dietetycznego.
Bor, krzem i miód także biorą udział w wytworzeniu zdrowej tkanki kostnej. Z tego wynika, jak ważna jest dieta, zawierająca pokarm nieprzetworzony (ziarna) lub dodatki dietetyczne.
Ważne produkty:
Ryby  – wysoko odżywczy produkt, w skład którego wchodzą pełnowartościowe białka (13-16%), zawierające wszystkie niezamienne aminokwasy. Produkty rybne są dużo mniej kaloryczne, ponieważ w rybie jest stosunkowo mało tłuszczu. Jego ilość zależy od gatunku ryby. Do chudych gatunków (do 40% tłuszczu) zalicza się: karp, flądra, nawaga (ryba dorszowata), sandacz, dorsz, sajka (dorszyk polarny), szczupak, mintaj inne, do tłustych (ponad 80% tłuszczu) – siewruga, jesiotr, węgorz, minóg, łososiowe, niektóre gatunki śledzi i inne. Tran jest łatwo przyswajalny, ma zwiększoną zawartość witamin A i B. Produkty rybne są bogate w fosfor, jod i mangan, które są niezbędne dla normalnej przemiany materii. W odżywianiu preferowane są ryby chudszych gatunków: karp, flądra, nawaga, sandacz, dorsz, sajka, szczupak, mintaj.

Bardzo zdrowe są owoce morza – krewetki, kraby, kalmary, małże i in. Mało w nich tłuszczu, za to dużo pełnowartościowych białek, witamin, mikroelementów. Kapusta morska zawiera dużą ilość jodu i rozmaitych substancji, polepszających przemianę tłuszczową.

Żywienie lecznicze w chorobach kręgosłupa wyklucza spożycie: alkoholu (w jakiejkolwiek postaci), mocnej kawy i herbaty, zup i bulionów na kościach oraz mięsie, słodkiego chleba, tortów, ciastek, konfitur.

 

Wszystkie słodkie produkty podwyższają kwasowość soku żołądkowego, obniżają zawartość wapnia i sprzyjają rozwojowi osteoporozy.
Należy spożywać: produkty  z wysoką zawartością białek ” ryby, mięso kurze, dziczyznę, mleko, zsiadłe mleko, jaja, soję, orzechy, ananasy, soczewicę, groch, zboża (pszenica, owies, gryka, proso).

Trzeba pamiętać o tym, że im więcej w produktach żywnościowych mikroelementów i wapnia, tym zdrowsza taka dieta dla osób z patologią kręgosłupa.

Porządek żywienia. Za racjonalne uważa się uważa się 3-4-krotne żywienie w ciągu doby. Kolację dobrze spożyć nie później, niż o godz.19:00.

Zasady spożywania wody.  Do prawidłowego funkcjonowania człowiek potrzebuje ok. 2,5 l wody na dobę. W wieku 18 lat zawartość wody w ciele człowieka wynosi 65-70% masy ciała, przy czym krew składa się z wody w 90%, ślina – w 99%, mięśnie i organy wewnętrzne z 70-80%, kości  z 20-25%.

Z wiekiem komórki tracą możliwość zatrzymywania odpowiedniej ilości wody, w wyniku czego człowiek starzeje się, następuje odwadnianie tkanek, w tym i dysków międzykręgowych. Woda wymywa z komórek produkty przetworzone przemiany materii, wydala je przez nerki lub skórę.

Szczególną uwagę należy zwrócić na dodatkowe oczyszczanie wody w  warunkach domowych.

Soki. Każdy chory człowiek koniecznie powinien pić świeżo przygotowane soki warzywne, zwłaszcza marchwiowy, ogórkowy, buraczany, a także owocowe, – jabłkowy, pomarańczowy. Soki to źródło witamin A, B, C, D, E, K, P. Polepszają strukturę kości, wzmacniają system nerwowy oraz immunologiczny.